Sinds de Rendac-uitspraak geldt voor projecten die zijn gebaseerd op intern salderen een overgangsperiode. Als de activiteit vóór 1 januari 2025 fysiek is gestart, mag – ondanks dat een natuurvergunning nodig is – deze activiteit tot 1 januari 2030 nog zonder vergunning worden voortgezet. Het is daarom van cruciaal belang dat een activiteit daadwerkelijk voor 1 januari 2025 is gestart. Hoe moet dat worden beoordeeld als eerst bouwwerkzaamheden nodig zijn? Vanaf welk moment is dan sprake van daadwerkelijke aanvang van die activiteiten? Rechtbank Gelderland heeft daar 25 juli 2025 een interessante uitspraak over gedaan.
Auteur: Robin Evens
Geplaatst op:
Overgangsperiode voor intern salderen
Op 18 december 2024 oordeelde de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State in de Rendac-zaak dat intern salderen met stikstof niet langer zonder natuurvergunning is toegestaan. Die uitspraak heeft grote gevolgen voor agrarische ondernemers en bedrijven met nieuwbouwplannen.
Als na 1 januari 2020, maar vóór 1 januari 2025 fysiek is gestart met de nieuwe activiteit geldt een overgangsperiode.
Vanwege deze gevolgen heeft de Raad van State een overgangsperiode gecreëerd. Als na 1 januari 2020, maar vóór 1 januari 2025 fysiek is gestart met de nieuwe activiteit, terwijl tot 18 december 2024 voor die nieuwe activiteiten geen natuurvergunning nodig was, dan geldt tot 1 januari 2030 een overgangsperiode.
Alleen in dat geval kunnen deze werkzaamheden zonder de benodigde vergunning (voorlopig) worden voortgezet. Dit voorkomt dus dat de nieuwbouwplannen of gewijzigde bedrijfsvoering ineens stil kan komen te liggen.
Wanneer is activiteit fysiek gestart?
In de uitspraak van 25 juli heeft rechtbank Gelderland geoordeeld over de vraag wanneer de activiteit fysiek is gestart. Het ging in dat geval om de bouw van een nieuwe stal. Daarbij speelde het volgende mee:
- Op 14 oktober 2024 werd de bouwlocatie uitgezet en werd verharding aangebracht;
- Een loonbedrijf voerde voorbereidende werkzaamheden uit op het perceel vóór de jaarwisseling;
- De werkzaamheden werden bevestigd door werknemers en ondersteund met een factuur;
De rechtbank oordeelt vervolgens dat de activiteit hiermee vóór 1 januari 2025 is gestart en dat er daarom nu niet handhavend kan worden opgetreden tegen het ontbreken van een natuurvergunning:
De rechtbank oordeelt dat het college van GS heeft kunnen besluiten dat sprake was van een fysieke start van de bouw van de beoogde stal voor 1 januari 2025. Daarvoor is van belang dat er verschillende feitelijke werkzaamheden hebben plaatsgevonden die betrekking hebben op het project, namelijk de bouw van de beoogde stal, en dat deze werkzaamheden onlosmakelijk met elkaar samenhangen. Ten eerste heeft de toezichthouder de locatie en de verharding voor de beoogde stal uitgezet op 14 oktober 2024. Ten tweede acht de rechtbank het aannemelijk dat door het betreffende Loon- en Transportbedrijf voor 1 januari 2025 werkzaamheden op het perceel zijn uitgevoerd ten behoeve van de bouw van de vergunde stal. Dit leidt de rechtbank naast de ingebrachte factuur ook af uit de verklaring van de betreffende werknemers aan de toezichthouder van het college van GS, waarbij de rechtbank het ook van belang acht dat deze werkzaamheden logischerwijs volgen op het uitzetten van de locatie en het aanbrengen van de verharding voor de beoogde stal.
Voorbereidende werkzaamheden fysieke start
Deze uitspraak onderstreept dat ook voorbereidende werkzaamheden kunnen kwalificeren als een “fysieke start van de activiteit”, mits:
- Ze objectief aantoonbaar zijn (bijv. via facturen, foto’s of verklaringen);
- Ze betrekking hebben op de daadwerkelijke uitvoering van de vergunde activiteit;
- Er een duidelijke samenhang is met het vergunde project.
📌 Meer weten over vergunningverlening, stikstof en overgangsrecht? Bekijk praktische tips en voorbeelden op Omgevingsrechten.nl/stikstof. Vragen over een specifiek project of handhavingsverzoek? Neem dan contact op via Grinta-advocatuur.nl/Robin.